Netwerk Verzetsgeschiedenis

Resistance in Belgium - La base de données nationale sur la Résistance en Belgique durant la Seconde Guerre mondiale Het Netwerk Verzetsgeschiedenis bundelt de kennis van het fundamenteel historisch onderzoek aan de Belgische wetenschappelijke instellingen en universiteiten.

De geschiedenis van het verzet tijdens WOII in België zit in de lift. Steeds meer mensen zijn geïnteresseerd in de grote verzetsgeschiedenis van de oorlog of de kleine verzetsgeschiedenis van hun familie of woonplaats. Omdat er al decennialang fundamenteel onderzoek verricht wordt over het verzet in België is het vaak moeilijk een weg te vinden in de massa informatie.
Het Netwerk Verzetsonderzoek biedt wegwijzers aan in de beschikbare kennis over het verzet in België. We stimuleren ook het wetenschappelijk onderzoek over het verzet met een kritische aandacht voor de archiefbronnen en de historische context van de gebeurtenissen. Vanuit die expertise dragen we bij tot de wetenschappelijke historiografie en de maatschappelijke bewustwording van het belang van de geschiedenis van het verzet.

Hier vindt u verwijzingen naar het bestaande onderzoek en enkele lopende projecten, de bronnen en toekomstige initiatieven van het Netwerk Verzetsonderzoek.

Wie zijn wij?

Chantal Kesteloot, Fabrice Maerten, Dimitri Roden en Nico Wouters (CegeSoma/Rijksarchief) - Widukind De Ridder (KULeuven/CegeSoma) - Pieter Lagrou (ULB) - Michèle Corthals en Marnix Beyen (UAntwerpen) - Babette Weyns, Koen Aerts en Bruno De Wever (UGent) - Emmanuel Debruyne (UCLouvain) - Nel De Mûelenaere (VUB) - Philippe Raxhon (ULiège) - Gert De Prins (Dienst Archief Oorlogsslachtoffers/Rijksarchief) - Tom Simoens (Koninklijke Militaire School) - Christophe Brüll (Universiteit Luxemburg) - Bart Willems (Rijksarchief Antwerpen).

INITIATIEVEN IN DE KIJKER

Lanceringsevenement leerstoel sporen van het verzet, 17 mei 2024, Stadhuis Brussel
Lancering van Resistance in Belgium - De nationale databank over het verzet in België (cfr Wikibase Verzet-project), op 21 oktober 2024 in het CegeSoma
BelgiumWWII – Verzet – De themapagina over het verzet in de online encyclopedie over WOII in België
Internationale conferentie 'Changing Perspectives on Resistance during the Second World War' in Antwerpen, van 18 tot 20 september 2024.
Promotieonderzoek Michèle Corthals - Het gender van het verzet. Vertogen en praktijken van vrouwelijk verzet in België tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Promotie-onderzoek Babette Weyns - Verzetsorganisaties als milieux de mémoire in naoorlogs België: 1945-1975 (2021-2024). Promotoren K. Aerts en B. De Wever. Betoelaagd door FWO
De VUB leerstoel ‘Sporen van het Verzet’ (2024-2028) wil het wetenschappelijk onderzoek en wetenschapscommunicatie naar het Belgische verzet in de Tweede Wereldoorlog stimuleren.
Was Opa een Held? – De basisgids voor iedereen die op zoek gaat naar de verzetsgeschiedenis
Het verzet in Antwerpen – dit boek over één van de belangrijkste verzetssteden in Vlaanderen verschijnt in het najaar van 2024.
Het Verzet op lokaal niveau - Onderzoeksseminaries uitgevoerd door studenten van de UCL en de UAntwerpen over het Verzet in verschillende gemeenten in Brussel, Vlaanderen en Wallonië.

ENKELE BELANGRIJKE PUBLICATIES VAN HET NETWERK

Themanummer BTNG verzet – Een staalkaart van het nieuwste onderzoek over het verzet, volledig online beschikbaar
La guerre secrète des espions belges – Het standaardwerk over de inlichtings- en actiediensten van Emmanuel Debruyne
Het Verzet in de Publieke Herinnering in Vlaanderen – een artikel van Koen Aerts en Bruno De Wever
Soma Berichtenblad '30 - '50, nr 37– Lente 2002 – Kinderen van verzetslui of collaborateurs : opgroeien zonder vader of moeder (dossier)
Was Opa een Held?– De basisgids voor iedereen die op zoek gaat naar de verzetsgeschiedenis
Tegendruk. Geheime pers in Vlaanderen – een Nederlandstalige bundel over de clandestiene verzetspers
De communistische subjectiviteit onder de Koude Oorlog: de uitsluitingen uit de Kommunistische Partij van België (1944-1956) - Een artikel van Widukind De Ridder over de Kommunistische Partij van België ('de partij van het verzet') in de naoorlogse periode

BRONNEN EN ONDERZOEKSINSTRUMENTEN

Resistance in Belgium - De nationale databank over het verzet in België (Ze bevat informatie over meer dan 42 000 personen over wie de Veiligheid van de Staat een dossier heeft aangelegd in verband met de Inlichtings- en Actiediensten). Geleidelijk aan zullen er in de toekomst nieuwe gegevens worden toegevoegd, meer bepaald met betrekking tot het statuut van weerstander via de sluikpers, gewapende weerstander en burgerlijk weerstander. Op termijn zal de databank gegevens omvatten over meer dan 200 000 personen, geput uit meer dan 350 000 individuele dossiers.
Bronnen van het verzet - Een overzicht van de belangrijkste bonnen van het verzet in de collecties van het CegeSoma
The Belgian War Press – Toegang tot de inhoud en geschiedenis van de clandestiene pers
Masterscripties over het verzet – De lijst met belangrijkste masterscripties over het verzet, gemaakt aan de Belgische Universiteiten (2002-2024)
Catalogus van de fototheek van het CegeSoma (Pallas) – de online beeldbank van het CegeSoma, waarin met tref- en titelwoorden over het verzet gezocht kan worden
Les lettres d'adieu des résistants de Belgique exécutés en 1940-1944

AFGERONDE PROJECTEN EN BIBLIOGRAFIE

Transmemo – Een BRAIN-onderzoeksproject (BELSPO) over de ervaringen van kinderen en kleinkinderen van verzetsmensen en collaborateurs in België. Zie ook : https://sprekendegeschiedenis.nl/onderzoek/transmemo/
La résistance en Belgique. Bibliographie sélective - Een recent overzicht van de belangrijkste onderzoeken over dit onderwerp

PUBLIEKSPROJECTEN

Le Musée des Résistances/Museum van het Verzet – Dit museum, dat opent in 2025, heeft verschillende leden van het netwerk in haar wetenschappelijke comité
Kinderen van het verzet – Een spraakmakende TV-reeks van VRT-Canvas op initiatief van Koen Aerts
Enfants de résistants - Een RTBF-documentaire
Podcastreeks: Sombre Belgique, un podcast sur les affaires cachées de notre royaume - Auvio, Seizoen 05 : 4 Années de Résistance (CegeSoma is partner van de reeks).