Het Communisme in de Bibliotheek van het CegeSoma: dood en toch springlevend…
'Het Communisme in de Bibliotheek van het CegeSoma: dood en toch springlevend… '. Onder die titel nodigen wij u uit om het elfde thema te ontdekken in onze reeks ‘Afspraken met de bibliothecaris’. Elk thema dompelt u onder in onze collecties en wordt geïllustreerd met een video en begeleidende tekst over de informatie erover in onze bibliotheek.
Bekijk de elfde video ‘Afspraken met de bibliothecaris: 11. ''Het Communisme in de Bibliotheek van het CegeSoma: dood en toch springlevend… '.
Zoals iedereen waarschijnlijk weet heeft het communisme zowel in zijn pure ideologische vorm, die vele nuances kent, als in zijn belichaming in partijen, een stempel gedrukt op de 20e eeuw; in die mate dat sommige historici er niet voor terugdeinzen om hem het etiket “rode eeuw” te geven of om hem te herleiden tot een “korte 20e eeuw” waarvan het begin en einde – ten minste in Europa – werden bepaald door de opkomst (1917) en het verval (1991) van dit politieke denken.
De generatie historici die het CegeSoma boven de doopvont hield – grosso modo personen geboren tussen 
1940 en 1945 – had eerder tegengestelde (of tegenstrijdige) visies op het communisme en zijn politieke en sociale impact. Maar ze beschouwden het als een belangrijk feit waar men niet omheen kon om ons tijdperk te kunnen bevatten. En de Bibliotheek van het Centrum ging dus onherroepelijk mee in deze kijk op de zaken en verzamelde – op een min of meer geslaagde manier – tientallen, honderden, duizenden titels over dit onderwerp, zoals beknopte wetenschappelijke encyclopedieën, dunne polemische brochures, droge ‘filosofische’ uiteenzettingen of romans waar de verbeelding centraal staat. Die ijverige queeste, die een halve eeuw geleden begon, wordt vandaag nog altijd voortgezet met dezelfde eclectische aanpak van in het begin, zonder uitsluitingen of vooroordelen, van het meest theoretische trotskisme tot het meest verstarde stalinisme, van de begindagen van de Oktoberrevolutie tot de val van de Berlijnse Muur, en of het nu gaat om het communisme als gedachtegoed, partijstaat of oppositiebeweging: het resultaat is tamelijk indrukwekkend.
Het zou onbegonnen werk zijn om in deze rubriek alle titels op te sommen die in onze Bibliotheek aanwezig zijn: 
het zijn er immers te veel, en in bijna alle belangrijke Europese talen. Om een idee te geven: als je in de zoekmotor van de Bibliotheek de term “communisme” (in NL en FR) ingeeft krijg je 328 hits, tegenover 154 voor het Engelstalige “communism”. Dat is natuurlijk veel, maar het is heel wat minder dan wanneer je het (zelfstandig of bijvoeglijk) naamwoord “Sovjet” ingeeft, wat 618 resultaten oplevert… De strekkingen in de formulering of effectieve toepassing van het marxistisch-leninistisch denken droegen klaarblijkelijk niet allemaal dezelfde voorkeur weg. Wanneer we nog altijd naar de trefwoorden kijken zien we dat het “trotskisme” ondanks zijn kortstondig bestaan nagenoeg op gelijke voet staat met het “maoïsme” dat toch eerder een tastbare werkelijkheid vertegenwoordigde. En met zijn tientallen “hits” heeft Cuba van onderzoekers en journalisten schijnbaar meer aandacht gekregen dan Noord-Korea…
Wat de recente en minder recente geschiedschrijving betreft kan onze instelling er wellicht prat op gaan dat ze beschikt over nagenoeg 
de belangrijkste werken over alle aspecten van het communisme, vanaf zijn ontstaan tot zijn val, van rood naar driekleur, volgens de geslaagde formulering van José Gotovitch in “Du rouge au Tricolore” of voor de tragische gedaante van The God that Failed (dixit Arthur Koestler…en een aantal anderen) die het voor velen had aangenomen. Voor iedere nuance in de ideologie zijn er ruime wetenschappelijke verwijzingen, evenals voor talrijke van haar tot op zekere hoogte bevlogen navolgers die al dan niet kinderen waren van hun tijd, zoals Joseph Jacquemotte, War Van Overstraeten, Ernest Mandel, Jacques Grippa en Marcel Liebman.
Oningewijden die deze politieke familie in Belgische context willen bekijken kunnen terecht bij de (tweetalige) Akten van de studiedag te Brussel op 28 april 1979, met de sobere titel “De Communistische Partij van België (1921-1944)”, in 1980 uitgegeven door de Stichting
Jacquemotte., of ze kunnen een meer recent werk raadplegen van José Gotovitch, Du communisme et des communistes en Belgique : approches critiques (2012).
Om over deze kwestie een andere klok te horen luiden kan die lectuur worden aangevuld met La peur du rouge (onder leiding van P. Delwit en J. Gotovitch), een collectief werkstuk dat in 1996 werd uitgegeven onder auspiciën van de ULB. Tenslotte mogen we niet vergeten dat het communisme weerstand heeft opgeroepen die meer was dan een dialectische reactie.