Verzet en politieke gevangenen (1914-1918)

1. De voornaamste  archiefbestanden die worden bewaard bij het CegeSoma en het Algemeen Rijksarchief :

In principe bezit het CegeSoma geen individuele dossiers. Wij kunnen u wel extra context geven dankzij de rijke bibliotheek van het centrum en u doorverwijzen naar archieven met persoonlijke dossiers van verzetslieden en politieke gevangenen. Het kan altijd de moeite waard zijn om de catalogus van de fototheek of de archiefcatalogus te raadplegen om te zien of er informatie over de persoon in kwestie is.

Tot voor kort bewaarde de Dienst voor Oorlogsslachtoffers, die ook deel uitmaakt van het Rijksarchief, 240.000 dossiers van de burgerlijke slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. Het zijn dossiers betreffende personen die een lichamelijk letsel hebben opgelopen op Belgisch grondgebied tijdens hun internering of tijdens hun deportatie voor verplichte tewerkstelling. Dit fonds van meer dan 700 strekkende meter is overgeplaatst naar het Algemeen Rijksarchief en beschikbaar gesteld voor het publiek.

Ook zijn er verschillende archieven in het Rijksarchief die u kunt raadplegen : 

• Voor verzetslieden, het archief WO 1 Commissie voor de Archieven van de Vaderlandse Diensten gevestigd in Bezette Gebieden aan het Westelijk Front
• De archieven van de Onderzoekscommissie van de schending van de mensenrechten met onder meer lijsten van gedeporteerden.
• De archieven van de Centrale Commissie van Gedeporteerden.
• De archieven van gevangenissen
• De Rechtbanken van Oorlogsschade

Voor lokaal onderzoek, is het handig om ook gemeentearchieven raad te plegen. Zie ook de digitale catalogus van het Rijksarchief : Search.

2. Waar vindt men archief buiten het CegeSoma en het Algemeen Rijksarchief  ?

• Het Koninklijk Legermuseum bewaart individuele dossiers over zowel militairen als burgers, waaronder politieke gevangenen. 

3. Waar kan men over dit onderwerp bijkomende informatie vinden ?

•  DEBRUYNE Emmanuel en VAN YPERSELE Laurence, De la guerre de l'ombre aux ombres de la guerre, l'espionnage en Belgique durant la guerre 1914-1918 : histoire et mémoire, Labor, Brussel, 2004.
• DEBRUYNE Emmanuel, Le réseau Edith Cavell : des femmes et des hommes en résistance, Racine, Brussel, 2015.
• VAN DER FRAENEN Jan, Voor den kop geschoten : executies van Belgische spionnen door de Duitse bezetter (1914-1918), Roularta, Roeselare, 2009.

Als u van plan bent naar onze leeszaal te komen, vergeet dan niet om uw bezoek voor te bereiden.

Als u meer informatie nodig heeft, aarzel dan niet om ons per e-mail te contacteren : cegesoma@arch.be.