Honderd jaar – en meer – gechiedschrijving over de Eerste Wereldoorlog in België
Ook zonder verjaardagen en trends blijft de Eerste Wereldoorlog belangrijk. Al bijna een eeuw lang verschijnt er wereldwijd elke dag minstens één publicatie over dit thema. En naar aanleiding van de voorbije herdenkingen van honderd jaar Eerste Wereldoorlog werden in België alleen al honderden colloquia, lezingen, plechtigheden en tentoonstellingen georganiseerd. De grote verscheidenheid in aanpak en de verruiming van het onderzoeksdomein zorgden voor enkele mooie verrassingen. De bibliografie 'Honderd jaar – en meer – geschiedschrijving over de Eerste Wereldoorlog in België' nodigt je uit ze te ontdekken. Dit naslagwerk van 1.312 pagina’s wordt in twee delen gepubliceerd. Het geeft een eerste historiografische balans, bevat meer dan 14.000 referenties en ook ruim 100 afbeeldingen in kleur.
Deze derde deel van de Bibliografie over de Eerste Wereldoorlog is samengesteld en uitgegeven door het Algemeen Rijksarchief, in samenwerking met de Koninklijke Commissie voor Geschiedenis, en kwam tot stand met de steun van het Commissariaat-generaal voor de Herdenking van de Eerste Wereldoorlog en de Nationale Loterij.
Het is een zo volledig mogelijke aanvulling op de eerste WOI-bibliografie die in 1987 onder supervisie van Patrick Lefèvre en Jean Lorette uitkwam. De laatste decennia is het nationaal onderzoek over WOI immers ingrijpend veranderd. Globaal genomen is de aandacht verschoven van de krijgsverrichtingen, de zogenoemde histoire bataille, naar het dagelijkse leven aan het front, met de focus op het individu en met een toegenomen inbreng van de cultuur- en mentaliteitsgeschiedenis. Daarnaast nam ook de belangstelling voor de bezetting in al haar aspecten onmiskenbaar toe. Verder hebben de voortschrijdende internationalisering van de historiografische stromingen net als het groeiend belang van interdisciplinariteit (met onder meer militaire archeologie, filmstudies, kunst- en literatuurgeschiedenis toegespitst op WOI) het onderzoek naar de Eerste Wereldoorlog sterk beïnvloed.
Hoewel de Groote Oorlog op lokaal-historisch vlak steeds op belangstelling heeft kunnen rekenen, heeft de honderdste verjaardag van het wereldconflict geleid tot een ware stortvloed aan publicaties. Chronologisch gaan de titelbeschrijvingen opgenomen in de nieuwe WOI-bibliografie tot en met 2018. De voorbije jaren waarin de oorlog uitvoerig en op verschillende manieren werd herdacht, vormen een uitgelezen moment om de cyclus af te sluiten.
De tweedelige bibliografie (in totaal 1.312 pagina’s) bevat meer dan 14.000 referenties van binnen- en buitenlandse monografieën, artikelen, verzamelbundels, congresverslagen, tentoonstellingscatalogi en thesissen. De indrukwekkende omvang van de wereldwijd beschikbare literatuur over de Eerste Wereldoorlog deed de Australische historicus Christopher Clark verzuchten dat “[…] geen enkele historicus (zelfs geen denkbeeldig iemand die alle betrokken talen kan lezen) zich er tijdens zijn levensduur doorheen zou kunnen werken […]” (citaat uit: Christopher CLARK, Slaapwandelaars. Hoe Europa in 1914 ten oorlog trok. Antwerpen, De Bezige Bij, 2013, p. 17).