ADOCHS (Auditing Digitalization Outputs in the Cultural Heritage Sector) (2016-2021)

Op 1 november 2016 lanceert het CegeSoma, in samenwerking met de Koninklijke Bibliotheek van België (KBR), de VUB en de ULB, het project ADOCHS (Auditing Digitalization Outputs in the Cultural Heritage Sector). Dit project is volledig gewijd aan de verbetering van het proces van kwaliteitscontrole van de gedigitaliseerde erfgoedcollecties. Het team heeft de opdracht om, op basis van geschreven en iconografische bronnen, methodologische en technische tools te ontwikkelen om een controle van de kwaliteit van de technische aspecten en van de kwaliteit van de metadata te verzekeren. 

Naar goed doordachte digitaliseringsprojecten in de toekomst

Halfweg de jaren negentig zijn de culturele instellingen het digitaal tijdperk binnengetreden. In België heeft de overheid in 2004 een eerste digitaliseringsplan goedgekeurd dat over tien jaar liep. Dank zij dit plan zijn negen digitaliseringsprojecten gerealiseerd binnen de federale wetenschappelijke instellingen. De website The Belgian War Press van het CegeSoma is één van de concrete resultaten. In 2014 werd een tweede fase gelanceerd om de instellingen toe te laten het werk van de afgelopen tien jaar verder te zetten. De eerste fase heeft de instellingen enerzijds een zekere expertise bezorgd op het vlak van digitalisering, maar anderzijds werden zij geconfronteerd met talrijke moeilijkheden en de nood aan een aanzienlijke investering op het vlak van personeel en financiën . De huidige doelstelling bestaat erin de verworven ervaring te benutten om in de toekomst goed doordachte projecten te kunnen opstellen. Met dit doel voor ogen is het project ADOCHS gelanceerd.

Kwaliteitscontrole, een essentiële stap in het digitaliseringsproces

Het probleem van kwaliteitscontrole was één van de belangrijkste hindernissen in de eerste digitaliseringsfase. Tal van projecten hebben inderdaad het belang op menselijk en technisch vlak van deze essentiële stap in het digitaliseringsproces onderschat. In de meeste gevallen kregen de teams te maken met een gebrek aan methodologische standaardisering en geautomatiseerde werkinstrumenten voor de kwaliteitscontrole. Ze hebben dus vooral manueel gewerkt, zonder procedure aangepast aan hun specifieke noden. Voor de integriteit en de uniformiteit van de gegevens en bestanden, en ook voor hun bewaring op lange termijn, is kwaliteitscontrole een essentieel element in elke stap van het digitaliseringsproces. Dit geldt zowel voor de intern als de extern gerealiseerde projecten.

Een betere toegang tot de collecties

Door de kwaliteitscontrole te verbeteren beoogt dit project niet alleen het volledige digitaliseringsproces te versnellen, maar ook de kosten te reduceren en de kwaliteit van de gegevens van toekomstige digitaliseringsprojecten te verbeteren. Dit zal vooral ten goede komen van de federale wetenschappelijke instellingen, maar dit onderzoek wil ook tegemoet komen aan een algemene nood bij alle erfgoedinstellingen in België en het buitenland. Overigens zal ook het brede publiek voordeel hebben bij een betere toegankelijkheid van de collecties dank zij de optimalisering van de verstrekte metadata en van digitale beelden van een hogere kwaliteit.

Een dubbele aanpak

Het project stelt een dubbele aanpak voorop. De eerste wil de aandacht vestigen op de methodologische aspecten door richtlijnen op te stellen voor de verwerking van erfgoedcollecties. De tweede benadering moet toelaten om de technische instrumenten te ontwikkelen voor het automatiseren van de taken in verband met de kwaliteitscontrole of een ondersteuning bieden bij de manuele controle. Er zal zowel rekening gehouden worden met de technische aspecten (resolutie van het beeld – juistheid van de formaten van de bestanden) als met de metadata (beschrijving van de collecties, compatibiliteit met de HTML-formaten, enz.). Het team zal hoofdzakelijk werken op basis van twee case studies: de gedigitaliseerde kranten van de Koninklijke Bibliotheek van België en de fotocollecties van het CegeSoma.