Borms, een familie tussen collaboratie en verzet.

Conferentie in het Frans met als gast Anne Duchaine. 

Een gesprek onder leiding van Aline Cordonnier.

In de familie Borms treden twee mensen naar voor, die in alles elkaars tegengestelde lijken: August, de Vlaams-nationalist, aanleunend bij de nazi’s, collaborateur tijdens de beide wereldoorlogen, in 1945 aangehouden en in april 1946 terechtgesteld, en zijn nicht, Regina, weerstander bij de Gewapende Partizanen, in 1944 in Luik gearresteerd en als «Nacht und Nebel-gevangene» naar de concentratiekampen van Gommern en Ravensbrück gedeporteerd.

Anne Duchaine, auteur van ‘Borms, une famille entre collaboration et résistance’, is de dochter van Regina Borms en Jacques Duchaine, beiden lid van de Gewapende Partizanen.

Ze raakte geïntrigeerd door de verwantschap van haar moeder en haar oom langs vaderskant, August Borms, en van daaruit heeft ze zich verdiept in die controversiële figuur. De inzage in zijn repressiedossier leverde haar een beter inzicht op in zijn betrokkenheid bij de geheimen van het nationaal-socialisme.

Parallel daarmee besefte ze dat ze maar een fragmentaire kennis had over de verzetsactiviteiten van haar ouders. En zo ontpopte ze zich tot een nauwgezet onderzoeker van de archieven van de Tweede Wereldoorlog en werd ze een verwoed bezoeker van de leeszalen van het CegeSoma, het CArCoB (Centre des Archives Communistes en Belgique) en het Dacob (Archief en de Bibliotheek voor de studie van het communisme).

Anne Duchaine reconstrueert haar familiesaga en neemt ons dan mee naar de naoorlogse periode met haar desillusies over de herschikking van de geopolitieke allianties. Ze stelt vragen over hoe je je identiteit opbouwt als iemand van je familie nog steeds lijdt onder wat beulen hem aandeden. Ze gaat ook verder dan haar eigen familiegeschiedenis, die ze met vele anderen deelt, en verdiept zich in de betekenis van het woord “weerstand” en in de thematiek van engagement en de overdracht van herinneringen.

Wie was August Bormas eigenlijk en hoe was zijn levensloop vervlochten met die van zijn nicht ? Wat heeft Regina Borms, geboren in Oost-Vlaanderen en overtuigde communiste, ertoe aangezet om tot het verzet toe te treden en, ook als gedeporteerde, het hoofd te bieden aan de nazi’s ? Wat is onze subjectieve band met de geschiedenis ? Wat doorgeven en hoe dit doen ? Hoe zorgen we voor een levende herinnering die het mogelijk maakt het heden te verduidelijken en te begrijpen ?

Op woensdag 23 april zal onze gast die vragen beantwoorden en zal ze de resultaten van haar onderzoek voorstellen. Aline Cordonnier leidt het debat. Dit debat - in samenwerking met de vzw ‘De Vrienden van het CegeSoma’ - vindt plaats in de conferentiezaal van het CegeSoma in het kader van de Ontmoetingen Publieksgeschiedenis.

Anne Duchaine studeerde aan de UCLouvain en begon haar loopbaan in de psychiatrie; daarna werd ze onderzoeker inzake arbeidssociologie. Ze heeft bijdragen en artikels gepubliceerd in ‘Le Courrier hebdomadaire’  van het CRISP, in ‘La Revue nouvelle’ en in  ‘L'Observatoire’. In 2019 is ze één van de getuigen in het kader van het Transmemo-onderzoek en daarna in de TV-documentaire ‘Les enfants de résistants - Belgique 1940- 1945’.

Aline Cordonnier is cognitief psychologe van opleiding en is nu postdoctoraal onderzoeker aan de UCLouvain waar ze de complexe interactie tussen het individuele en het collectieve geheugen bestudeert. Haar huidige werk heeft als doel begrijpen hoe persoonlijke en historische herinneringen aan een controversieel verleden in families van de ene op de andere generatie worden overgedragen. Dit versterkt ons inzicht in de manier waarop gedeelde verhalen de familiale identiteit en de culturele continuïteit vormgeven.