Een erg welgekomen schenking voor het CegeSoma : de Bibliotheek Lydia Chagoll
Een erg welgekomen schenking voor het CegeSoma : de bibliotheek Lydia Chagoll ... Onder die titel nodigen wij u uit om het vierde thema te ontdekken in onze reeks ‘Afspraken met de bibliothecaris’. Elk thema dompelt u onder in onze collecties en wordt geïllustreerd met een video en begeleidende tekst over de informatie erover in onze bibliotheek.
Bekijk de vierde video ‘Afspraken met de bibliothecaris: 4. De 'Lydia Chagoll' bibliotheek voegt zich bij de CegeSoma collecties’.
Dank zij de bemiddeling van de Koning Boudewijnstichting kon het CegeSoma begin dit jaar de bibliotheek van mevr. Lydia Chagoll in haar collecties opnemen.
Lydia Chagoll is zeker geen onbekende voor de historici van de Tweede Wereldoorlog, meer bepaald van de genocides van de 20ste eeuw, waaronder de massamoord op de zigeuners.
Lydia Chagoll [in 1931 geboren in Voorburg (Nederland) – in 2020 overleden in Overijse] heeft immers een van haar laatste publicaties gewijd aan hun tragisch lot : Zigeuners onder het hakenkruis (2009). Daarvoor getuigde ze al over Une enfance dans les camps japonais (2002), zonder twijfel haar bekendste werk samen met Hirohito, keizer van Japan. Een vergeten oorlogsmisdadiger ? (1983). Maar Lydia Chagoll liet het niet bij boeken alleen, wel in tegendeel.
Zij werd geboren in Nederland, in een Nederlands-Joods gezin, en immigreerde al vlug naar België. Als dochter van een antifascistische journalist deelde ze vanaf mei '40 de lotgevallen van haar gezinsleden, van ballingschap naar ballingschap, tot in Nederlands-Indië. Haar ouders dachten daar een veilig onderkomen te hebben gevonden, ver van Europa onder de nazi-bezetting. Maar enkele maanden na hun aankomst wordt die rijke Nederlandse kolonie ingepalmd door het Japanse keizerrijk en haar familie belandt in een Japans concentratiekamp. Ze ondergaat een vreselijke en vernederende gevangenschap die haar voor het leven tekent, maar uit die ervaring put ze haar levenskracht en haar belangstelling voor kinderen met een ongelukkige jeugd en voor alle vervolgde minderheden.
Ze wordt bevrijd in oktober 1945 en keert terug naar België. Van 1948 tot 1973 wordt deze gepassioneerde polyglot ballerina, choreografe (ze heeft danskunst gestudeerd in Parijs) en lerares klassieke dans nadat ze in 1960 haar eigen balletgezelschap had opgericht en … nadat ze een certificaat in de Germaanse filologie had behaald aan Nederlandstalige afdeling van de Université libre de Bruxelles (ULB).
In de jaren ’70 wordt ze onder invloed van haar partner, de realisator Frans Buyens (1924-2004), cineaste en scenariste. Ze realiseert onder andere in 1977 de bekende documentaire 'In naam van de Führer'. Later maakt ze een andere documentaire over de wat vergeten genocide van de Roma, 'Ma Bister' ('Herinner je'). En onderzoekt ze vooral onvermoeibaar het lot van ongelukkige kinderen, slachtoffers van oorlogen of huiselijk geweld, waarvoor ze in 2014 de Prijs van de Democratie krijgt.
Je kunt het al vermoeden: de bibliotheek van Lydia Chagoll weerspiegelt niet alleen haar persoonlijkheid, maar ook haar culturele belangstelling (dans, kunst, godsdiensten …) en haar levensloop.
Voor onze instelling zijn vooral haar werken over de Japanse wreedheden in Zuid-Oost Azië en de oorlog in de Stille Oceaan interessant, zelfs al gaan ze niet zozeer over de 'militaria'. Deze bibliotheek levert ook een belangrijke bijdrage tot de omstandigheden die geleid hebben tot de genocide op de zigeuners in Oost-Europa en Duitsland. Ze is ook van belang voor de werken over het biologisch racisme van de nazi’s, ook al zijn die enigszins gedateerd (uit de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw). Tot slot vermelden we de boeken over de schilderkunst: de 'bibliotheek Chagoll' telt namelijk veel werken over het surrealisme, de 'avant-garde', het Sovjetrealisme en over de kunst in de zogenaamd 'totalitaire' landen in het algemeen.
Als je daar nog de studies aan toevoegt over het thema 'Het Kind in de Oorlog' dan heb je een idee van de culturele waarde van deze aanwinst voor ons Centrum.
En laten we vooral niet vergeten « Dank u wel, mevrouw Chagoll » te zeggen en ons hoedje voor haar af te nemen. We moeten ook de Koning Boudewijnstichting danken die dit legaat heeft mogelijk gemaakt.