De verzetsmensen (1940-1945)

1. De voornaamste archiefbestanden die bij het CegeSoma en elders bewaard worden

Voor de weerstand tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn na het conflict verschillende statuten van nationale erkenning gecreëerd waarvoor honderdduizenden persoonlijke dossiers werden aangelegd.
 

Het statuut van gewapende weerstand.

• De grote meerderheid van de officiële persoonsdossiers van gewapende weerstanders worden bewaard bij het Algemeen Rijksarchief. Contact: algemeen.rijksarchief@arch.be - 02/513.76.80. De andere dossiers van de gewapende verzetslieden worden bewaard in het militair dossier van de betrokkenen in de sectie 'Notariaat' van het Ministerie Van Defensie (Eversestraat 1, blok 6 C, 1140 Evere). Contact : arch@mil.be.
• De grote verzetsorganisaties hebben hun eigen persoonlijke dossiers aangelegd.
  • De dossiers van het Geheim Leger, de Belgische Nationale Beweging en het Bevrijdingsleger worden bewaard bij de Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid (ADIV), sectie Archieven van Defensie (kwartier Koningin Elisabeth, blok 15, Eversestraat 1 - 1140 Evere). Contact : Eva Muys (eva.muys@mil.be of info.ca@mil.be).
  • De dossiers van het Onafhankelijkheidsfront worden bewaard in het Nationaal Museum van de Weerstand (Van Lintstraat 14 - 1070 Anderlecht). Contact : Samuel Pauwels.
  • De dossiers van Les Affranchis, Les Insoumis, Groep G, het Kempisch Legioen, L.100, de Nationale Koningsgezinde Beweging (NKB), Nola, de Belgische Militaire Weerstandsorganisatie (BMWO), Service D en de Witte Brigade worden bewaard bij het CegeSoma (zie de onlinecatalogus Pallas).

De statuten van politieke gevangene, burgerlijke weerstander en weerstander via de sluikpers.

De dossiers van de politieke gevangenen, burgerlijke weerstanders en weerstanders via de sluikpers worden bewaard bij de Dienst Archief Oorlogsslachtoffers, die op hetzelfde adres als het CegeSoma gevestigd is (Luchtvaartsquare 31 - 1070 Bruxelles). Contact: Alexandra Matagne of Gert De Prins.

Het statuut van actie- en inlichtingsagent.

• De dossiers van de actie- en inlichtingsagenten worden bewaard bij het CegeSoma. Om ze te raadplegen moet vooraf toelating gevraagd worden aan de Staatsveiligheid, via mail : info-arch@vsse.be.
  
  De Staatsveiligheid heeft haar controle van die dossiers aangescherpt; daarom zal de afhandeling van uw aanvraag meer tijd vergen. Als een dossier onmiddellijk kan worden vrijgegeven, zal de wachttijd ongeveer een maand bedragen. Als het geheime documenten bevat die vrijgegeven moeten worden, zal de wachttijd maximum drie maanden duren. Wij danken u voor uw begrip.

De bibliotheek en het archief  (papier + beeld en geluid) van het CegeSoma bevatten een schat aan informatie waarmee de acties van de weerstanders geduid kunnen worden. Via de online catalogus Pallas kan u bovendien extra informatie over een aantal verzetsmensen vinden.

2. Waar kan men over dit onderwerp bijkomende informatie vinden ?

• De website Belgium WWII biedt al een thematische pagina over de geschiedenis van het verzet.

• GOTOVITCH, José, Du Rouge au Tricolore : Les Communistes belges de 1939 à 1944 : Un aspect de l'histoire de la Résistance en Belgique, CArCoB, 2018.
• DEBRUYNE Emmanuel, La guerre secrète des espions belges 1940-1944, Bruxelles, Racine, 2008.
• VERHOEYEN Etienne, "Het verzet", in België bezet : 1940-1944, een synthese,  Brussel, BRTN, Instructieve Omroep, 1993, pp.251-389.
• MAERTEN, Fabrice (red.), Was opa een held? Speuren naar mannen en vrouwen in het verzet tijdens WOII , Lannoo, Tielt, 2020, 368 p.

Als u van plan bent naar onze leeszaal te komen, vergeet dan niet om uw bezoek voor te bereiden.

Als u meer informatie nodig hebt, aarzel dan niet om ons per e-mail te contacteren : cegesoma@arch.be.