75 jaar geleden - De terugkeer van Belgische vluchtelingen uit Groot-Brittannië

Als vanaf 8 september 1944, de Belgische regering en, in haar kielzog, een reeks hoge ambtenaren en parlementsleden terugkeren uit London, moet het overgrote deel van de Belgische vluchtelingen uit Groot-Brittannië veel langer wachten om huiswaarts te keren.
In april 1945 kondigt de pers op discrete wijze de terugkeer van verschillende contingenten aan. De eersten die terugkeren zijn ambtenaren, be…dienden en zakenlui. Ze hebben de toelating om 100 kilo bagage en 10 kilo handbagage mee te nemen. Ze ontvangen ook kledingcheques opdat ze met de gepaste kledij terug zouden kunnen keren. Vanaf april keren dagelijks 2 à 300 personen terug. Hoewel ver onder het aantal vluchtelingen in Groot-Brittannië tijdens de Eerste Wereldoorlog – 150.000 – is het aantal groter dan dat van de andere landen in ballingschap, namelijk 15.000 personen. Ter vergelijking : in de zomer van 1940 waren er iets meer dan 3.000 Poolse, ongeveer 1.800 Franse en minder dan 1.000 Nederlandse vluchtelingen. Rekening houdend met het ritme van terugkeer, schat men dat er ongeveer twee maanden nodig zijn om dit eerste contingent te repatriëren want in april 1945 zijn het eigenlijk alleen mannen die terugkeren. Vrouwen en kinderen zijn geen prioriteit, hoewel deze Belgische gemeenschap in ballingschap voor 60 % bestaat uit vrouwen en kinderen.
De terugkeer krijgt grotendeels zijn beslag in de zomer en de herfst van 1945. De laatste vluchtelingen komen pas in september 1946 terug naar België. Maar in de collectieve herinnering wordt er weinig plaats gelaten voor deze periode van ballingschap. Aan de geschiedenis van de vluchtelingen uit Groot-Brittannië wordt nauwelijks belang gehecht, een bittere ervaring die de Belgische vluchtelingen van de Eerste Wereldoorlog ook al te beurt was gevallen. Alleen de soldaten van de Brigade Piron, samengesteld op Brits grondgebied, hebben een blijvend spoor nagelaten in de collectieve herinnering. In het België van de lente en de zomer van 1945 staan andere teruggekeerden veel meer in het geheugen gegrift en voor wie tijdens de bezetting in België was gebleven leek een verblijf in Groot-Brittannië vaak op een gouden ballingschap.