Het bestand Sipho

• Toegang en raadpleging : De collectie Sipho is online in digitale vorm toegankelijk via Pallas of op de computers in de leeszaal. Via Pallas door trefwoorden in te geven, woorden van de titel of een combinatie van “alles” en door te klikken op het icoontje “Document(en) bekijken” van zodra u bent gekomen bij de beschrijvende steekkaart van het thematisch dossier dat u interesseert. Om redenen van auteursrecht en privacybescherming zijn een aantal foto’s niet rechtstreeks online raadpleegbaar. Ze kunnen ook niet geraadpleegd worden in de leeszaal. Een specifieke aanvraag kan worden gericht aan isabelle.sampieri@arch.be.
• Reproductie :  Reproductie van de inhoud van het bestand is niet vrij in de leeszaal. Voor een verzoek tot reproductie door het personeel van het CegeSoma, vindt u de praktische informatie hier.  
• Onderzoekinstrumenten : 1. Correspondentie en andere documenten van het persfotoagentschap Service International Photographique SIPHO. Deel 1. - 2. Lijst van de 116 subfondsen van foto's (landen en andere) - 3. België - 4. Noord-Afrika - 5. Zuid-Africa - 6. Albanië - 7. Duitsland - 8. Argentinië - 9. Australië - 10. Oostenrijk - 11. Birma - 12. Bolivia - 13. Brazilië - 14. Bulgarije - 15. Canada - 16. China - 17. Cuba - 18. Denemarken - 19. Egypte - 20. Spagne - 21. Estland - 22. USA - 23. Finland - 24. Frankrijk - 25. Oostfront - 26. Groothertogdom Luxemburg - 27. De oorlog in de Stille Oceaan - 28. Groot-Brittannië - 29. Griekenland - 30. Hongarije - 31. Zuid-Amerikaanse eilanden - 32. India - 33. Indonesië - 34. Irak - 35. Iran - 36. Ierland - 37. Italië - 38. Japan - 39. Letland - 40. Libië - 41. Litouwen - 42. Maleisië - 43. Marokko - 44. Mexico - 45. Noorwegen - 46. Nieuw-Guinea - 47. Nederland - 48. Persoonlijkheden - 49. Filippijnen - 50. Polen - 51. Portugal - 52. Roemenië - 53. Rusland - 54. Singapore - 55. Zweden - 56. Zwitserland - 57. Tsjecho-Slowakije - 58. Tunesië - 59. Turkije - 60. Joegoslavië

Beschrijving van het bestand :

Correspondentie en andere documenten van het persfotoagentschap Service International Photographique SIPHO

De archieven van  het persagentschap Sipho (Service International Photographique) worden sedert 1972 bewaard in het CegeSoma. Het betreft hier eigenlijk overtuigingsstukken van het krijgsauditoraat in het kader van de naoorlogse collaboratieprocessen.  Ze bestaan uit ongeveer 250 000 foto’s en enkele meters papieren archief. Alle foto’s zijn vandaag in digitale vorm toegankelijk via de online catalogus van het CegeSoma.

Sipho voor 1940

De naamloze vennootschap Sipho werd in 1933 opgericht door S. de Brouwer, B. Kopillof, L. Itin en A. Barenbeim. In 1938 werd ze door de Joodse groep Glikman-Kopillof verkocht aan de Belgische groep Vinckenbosch-Buisseret.

Haar activiteiten omvatten de verkoop van foto’s van buitenlandse agentschappen aan  , Belgische kranten, fotografische reportages op bestelling en fotolaboratoriumwerk . In het begin was er een erg beperkt  personeel  op tijdelijke basis, maar dit veranderde vanaf 1938 dankzij haar directeur, L. Timmermans, die  personeel in dienst begon te nemen.

Zelfs voor de Tweede Wereldoorlog waren de relaties met Berlijn niet louter commercieel. Zowel in België als in het buitenland werd Sipho reeds gezien  als een propaganda-vehikel en in 1939 werd haar verzoek om lidmaatschap bij de Vereniging van fotoverslaggevers van de Belgische pers geweigerd.

Sipho in dienst van de bezetter

In mei 1940 , werden de activiteiten van het agentschap opgeschort als gevolg van de Duitse invasie. Maar al snel kende de Propaganda Abteilung (PA) het commerciële monopolie toe aan drie Belgische persagentschappen: Graphopress (bestuurd door Beecken), Sado en Sipho. Dit laatste werd in Brussel de grootste onderneming die beelden over de actualiteit leverde en de pers voorzag van iconografisch materiaal.

In september 1940 trok Timmermans op vraag van de PA naar Berlijn en ontmoette daar dr. Hermann,van het persagentschap Atlantik, die Sipho in 1943 opkocht. Timmermans bleef directeur, maar de aandeelhouders werden vervangen. De personeelsleden en fotografen, die lid  moesten zijn van de Vereniging van de geïllustreerde pers , werden gekozen door de PA. We vinden er J. Crommelynk, D. Alexis, J. Van Bruyssel, J. Vriens, E. Cluytens, L. Leblois, en L. Vergauwen. Sipho deed ook een beroep op onafhankelijke fotografen uit het buitenland.

Van 1940 tot 1944 maakte het agentschap foto’s in functie van de actualiteit of de bestellingen van de PA, verspreidde het beelden voor de pers, verkocht het  gecontingenteerde fotografische producten  van de firma Agfa, beheerde en verrijkte zijn fotografische collectie en verzorgde een abonnementendienst voor actuele foto's..

Het vonnis na het einde van de oorlog

In 1946 oordeelde de Krijgsraad van Brussel Timmermans en de meerderheid van de fotografen die voor Sipho gewerkt hadden schuldig aan collaboratie en nam het materiaal en de archieven van het agentschap in beslag. Deze werden eerst toevertrouwd aan het Algemeen Rijksarchief alvorens overgebracht te worden naar het CegeSoma.

De fotoarchieven van Sipho

Het CegeSoma heeft de oorspronkelijke ordening van het bestand van Sipho per land bewaard. De belangrijkste daarvan zijn België, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Spanje, Rusland en Japan. Naast de foto’s die rechtstreeks betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog, bevat het bestand Sipho ook talrijke foto’s over het dagelijkse leven in de jaren ’30 en ’40.

Voor meer informatie :

• RENCHON, Céline, SIPHO 1940-1944, une agence de photographie au service de la propagande nazie en Belgique, ULB, année académique 1999/2000.