Onvoltooid verleden. Spanje onder en na Franco.
Ontmoeting Publieksgeschiedenis (2025-8)
Conferentie met als gast
Vincent Scheltiens Ortigosa.
Een gesprek onder leiding van Widukind De Ridder.
De laatste Ontmoeting Publieksgeschiedenis van 2025 vindt plaats in het CegeSoma op woensdag 10 december 2025. Vincent Scheltiens komt dan zijn recent werk voorstellen, dat op 12 november 2025 verscheen: ‘Onvoltooid Verleden. Spanje onder en na Franco'.
50 jaar geleden overleed de Spaanse generaal Francisco Franco, één van de langst regerende dictators van Europa. Na een burgeroorlog en bijna vier decennia dictatuur werd Spanje na diens dood een parlementaire monarchie. Winnaars en verliezers van de burgeroorlog waren stilzwijgend overeengekomen om het traumatische verleden achter zich te laten. De zwarte bladzijde werd omgeslagen zonder dat ze collectief gelezen was.
Internationaal werd deze overgang geroemd als een volwassen consensus tussen twee daarvoor pal tegenover elkaar staande Spanjes. Binnen Spanje leidde die consensus ook tot straffeloosheid voor de misdaden die werden begaan tijdens de burgeroorlog en de dictatuur. Daarnaast ligt het aan de basis van systeemfouten waar het land nog steeds mee worstelt.
Vandaag zijn er weinig landen waar het onverwerkte verleden zo vaak en fel opspeelt in de politieke en maatschappelijke actualiteit als in Spanje. Om dat te begrijpen moet dat traumatische verleden, de in het buitenland grotendeels vergeten dictatuur, verteld worden. In 'Onvoltooid verleden' blikt Vincent Scheltiens terug op dat overgangsproces van midden jaren 70 tot begin jaren 80, met alle mogelijke uitlopers tot vandaag.
In een tijdsgewricht waarin democratische en sociale rechten en vrijheden wereldwijd door autocratische krachten geviseerd worden, stelt zich de vraag of een transitie zoals de Spaanse zich ook in omgekeerde richting kan voltrekken: door amnestie en amnesie consensueel van democratie naar dictatuur schuiven.
De auteur gaat in gesprek met Widukind De Ridder, waarna hij in debat gaat met het publiek. Deze conferentie kadert in de ‘Ontmoetingen Publieksgeschiedenis’ van het CegeSoma in samenwerking met de vzw ‘De Vrienden van het CegeSoma’.
Vincent Scheltiens Ortigosa is doctor in de geschiedenis, verbonden aan Power in History - Centre for Political History - van de Universiteit Antwerpen waar hij ook gastprofessor is. Hij schrijft over nationalisme en nationale identiteitsconstructie, de politieke geschiedenis van België, de geschiedenis van de linkerzijde en de contemporaine geschiedenis van Spanje. Eerder verschenen onder meer ‘Met dank aan de overkant. Een politieke geschiedenis van België’, 2017 en i.s.m. Bruno Verlaeckt, 'Extreemrechts. De geschiedenis herhaalt zich niet (op dezelfde manier)', 2021.
Widukind De Ridder is doctor in de geschiedenis (VUB). Zijn onderzoeksdomeinen zijn sociaal-economische geschiedenis en de geschiedenis van het politieke denken (negentiende en twintigste eeuw). Als onderzoeker binnen het FED-tWIN Belcowar werkt hij deeltijds voor het Studiecentrum Oorlog en Maatschappij (CegeSoma/Rijksarchief) en deeltijds voor de onderzoekseenheid Moderniteit en Samenleving, 1800-2000 (MoSa) van de KU Leuven.