Hoeders van de Staat. Burgemeesters in bezet en bevrijd België en Noord-Frankrijk (1914-1921)

Conferentie met, als gasten, Jan Naert, Sophie De Schaepdrijver en Luc Vandeweyer.

Een gesprek onder leiding van Nico Wouters.

Op het moment dat België en Noord-Frankrijk een bijzonder harde bezetting kenden tijdens de Eerste Wereldoorlog en bij gebrek aan een nationaal politiek niveau, kregen de burgemeesters en gemeenteraden een cruciale verantwoordelijkheid voor de organisatie van het dagelijks leven. Als laatste vertegenwoordigers van het Belgische en Franse staatsgezag blijven zij op post. Vier jaar lang proberen zij de belangen van de bevolking te behartigen. De uitdagingen zijn gigantisch: de voedselvoorziening op peil houden, het openbare leven in goede banen leiden, de orde handhaven maar ook meedraaien in de Duitse bezettingspolitiek. Burgemeesters moeten continu laveren tussen de belangen van de lokale bevolking en de eisen van de bezetter. Dat geldt voor de grote en dichtbevolkte stadskernen zoals Antwerpen, Rijsel, Brussel of Gent, middelgrote industriesteden zoals Aalst maar ook de kleine rurale dorpsgemeenschappen. Overal moeten moeilijke keuzes worden gemaakt.

In het kader van de Ontmoetingen Publieksgeschiedenis nodigen het CegeSoma en de vzw ‘Vrienden van het CegeSoma’ u op woensdag 13 december 2023 uit om het doctoraatsonderzoek van Jan Naert over dit onderwerp te komen ontdekken.

Jan Naert stelt zijn boek voor en gaat vervolgens in gesprek met WOI-kenners Sophie De Schaepdrijver en Luc Vandeweyer. In dit gesprek gemodereerd door Nico Wouters, staan we stil bij het belang van lokale macht in tijden van bezetting en de stand van zaken van het WOI-onderzoek na de grote golf van publicaties tijdens de honderdjarige herdenking. Ook wordt de vraag gesteld waar de grote uitdagingen nog liggen en waar het WOI-onderzoek naartoe gaat.

Het boek 'Hoeders van de Staat. Burgemeesters in bezet en bevrijd België en Noord-Frankrijk (1914-1921)' is uitgegeven in de reeks 'Standen en Landen (ASP)' en zal na de conferentie worden verkocht.

We hopen u daar te ontmoeten.

• Jan Naert is doctor in de geschiedenis. Het werk “Hoeders van de staat. Burgemeesters in bezet en bevrijd België (1914-1921)” is de gepubliceerde versie van zijn doctoraatsonderzoek dat hij begin 2020 verdedigde aan de Universiteit Gent (promotoren Prof. Antoon Vrints en prof. Nico Wouters). Hij was vervolgens twee jaar actief bij het FelixArchief (Stadsarchief Antwerpen) waar hij zich toelegde op het onderzoek naar de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Sinds mei 2022 werkt hij als archivaris bij het Algemeen Rijksarchief 2 (Depot Cuvelier). Hij focust er met name op de studie en de ontsluiting van de bronnen van het militair gerecht.  
• Sophie De Schaepdrijver is hoogleraar geschiedenis van Europa in de nieuwste tijd aan de Amerikaanse Pennsylvania State University. Haar onderzoeksveld is de sociale en culturele geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog. Haar jongste boek is een biografie en herdenkingsstudie over de spionne Gabrielle Petit. Ze werkt thans aan een collectief project over bezettingsregimes en bezettingservaringen in Europa in ’14-’18.
• Luc Vandeweyer is historicus (KULeuven) en archivaris op rust (Rijksarchief) sinds 2021. Hij is specialist van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging en van beide wereldoorlogen.
• Nico Wouters is hoofd van het CegeSoma, en specialist van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en de herinneringspolitiek. Hij was co-promotor van het doctoraat van Jan Naert.