De Bende van Nijvel. De feiten, het onderzoek, de toekomst.

De jaren 1980 staan in Europa te boek als de ‘Loden jaren’. In België stond daarin de terreur van de Cellules Communistes Combattantes (CCC) en de z.g. Bende van Nijvel centraal. Bij diverse misdaden toegeschreven aan de bende, in 1982-1983 en later in 1985, vielen 28 doden en tientallen gewonden. Anders dan bij de CCC werden de daders en hun motieven nooit geïdentificeerd en verzandde het onderzoek in toenemende mate in totale onduidelijkheid en chaos. Rivaliserende politiediensten en justitiële instellingen bestreden elkaar met hypothesen over losgeslagen bandieten en extreemrechtse complotteurs. Twee parlementaire onderzoekscommissies brachten evenmin soelaas. En zo etterden de onopgeloste Bendemisdaden verder in het Belgisch maatschappelijk leven en groeiden ze uit tot een smet op zijn democratie. In 2015 besliste minister van Justitie Koen Geens de verjaring met 10 jaar uit te stellen en vandaag ligt een nieuw ontwerp op tafel voor een sine die verlenging ervan.

Stof genoeg dus voor een debat georganiseerd door de vzw 'Vrienden van het CegeSoma' in samenwerking met het CegeSoma/ Rijksarchief op vrijdag 12 mei 2023 (14.00 – 16.30). Genodigden zijn twee Vlaamse specialisten: journaliste Hilde Geens en UGent professor en criminoloog Paul Ponsaers. Sinds de jaren 1980 hebben ze beiden deze zaak van nabij gevolgd en er ook meerdere publicaties aan gewijd. Moderator van het debat is de gewezen directeur van het CegeSoma Rudi Van Doorslaer. Zij zullen ingaan op de vragen: wat weten we eigenlijk? Wat kan er gezegd worden over de gerechtelijke enquête? Is er nog een toekomst voor het onderzoek?

Hilde Geens is licentiaat tolk Engels en Duits. Ze werkte als journaliste onder meer voor Knack, De Zwijger, Trends, Humo en Vrij Nederland. Sinds juli 2005 is ze met pensioen. Decennia lang verdiepte ze zich in de materie van de Bende van Nijvel. Met indrukwekkende hardnekkigheid beet ze zich vast in politieverslagen en archieven en ondervroeg ze talloze cruciale getuigen.
In 2013 zag het eerste resultaat van die zoektocht het licht. In Beetgenomen komt ze tot de conclusie dat ze, net als de onderzoekers, na die duizenden pagina’s lectuur nog steeds nergens stond. In 2022 publiceerde ze met Het complot van de stilte een nieuw luik in die queeste. Daarin legt ze een verband tussen de zaak van rijkswachtcommandant Léon François (die verzeild raakte in de internationale drugssmokkel) en de Bende van Nijvel.

Paul Ponsaers is licentiaat in de Sociologie en doctor in de Criminologie van de KULeuven. Hij werkte als journalist voor het dagblad De Morgen, waar hij vooral betrokken was in het onderzoek naar de Bende van Nijvel. In 1988 schreef hij samen met G. Dupont het eerste boek over het thema, De Bende. Een documentaire.
Later werd hij hoofd van de afdeling Politiebeleidsondersteuning van de Algemene Politiesteundienst. Van 1998 tot 2012 was hij werkzaam als hoogleraar in de schoot van de Universiteit Gent, afdeling Strafrecht en Criminologie. Hij onderwees "Politiestudies", "Rechtssociologie" en "Methoden en Technieken van het Criminologisch Onderzoek". Sinds 2012 is hij professor emeritus van de UGent.
Hij houdt zich vandaag vooral bezig met diverse vormen van politiek geweld. In 2018 schreef hij Loden jaren. De Bende van Nijvel gekaderd.