De Koude Oorlog in de bibliotheek van het CegeSoma
De 'Koude Oorlog' in de bibliotheek van het CegeSoma … Onder die titel nodigen wij u uit om het derde thema te ontdekken in onze reeks ‘Afspraken met de bibliothecaris’. Elk thema dompelt u onder in onze collecties en wordt geïllustreerd met een video en begeleidende tekst over de informatie erover in onze bibliotheek.
Bekijk de derde video ‘Afspraken met de bibliothecaris: 3. De Koude Oorlog in de bibliotheek van het CegeSoma’
Door zijn aard en ”mission statement, moest een instelling als het CegeSoma die sinds zijn ontstaan tot doel heeft de Tweede Wereldoorlog “met zijn directe gevolgen” te bestuderen er - via het onderzoek naar de “Koningskwestie” - welhaast fataal toe komen het fenomeen “Koude Oorlog” te behandelen. De geleidelijke uitbreiding van zijn chronologisch onderzoekdomein vanaf 1996-1997 heeft het CegeSoma meer en meer naar die problematiek georiënteerd.
Maar wat is die “Koude Oorlog” nu eigenlijk ? De politologen hebben er wel honderd min of meer geslaagde definities voor bedacht, maar we kunnen hem misschien het best definiëren als een periode van ernstige geopolitieke spanningen tussen de Verenigde Staten en zijn bondgenoten en de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken van het einde van de Tweede Wereldoorlog (1945-1947) tot het verdwijnen van de communistische regimes in Oost-Europa (1989-1991). Sommigen beschouwen dit tijdskader echter als vrij eng en zouden het willen uitbreiden tot de periode na de “Oktoberrevolutie” van 1917, dus tot het volledige interbellum … en zelfs nog meer.
Het concept beslaat dus een enorm terrein, vooral ook omdat de “Koude Oorlog” zoveel dimensies heeft: politieke, ideologische, economische maar ook culturele tegenstellingen waardoor twee grote blokken tegenover elkaar kwamen te staan, het communistische “Oostblok” (met zijn Aziatische en andere bondgenoten) enerzijds en de “vrije Westerse democratieën” (met hun min of meer exotische getrouwen) anderzijds. Hoe dan ook heeft deze polarisering gedurende twee generaties tot een wapenwedloop en een hele reeks conflicten in de zijlijn geleid, om nog te zwijgen over de periodes van interne spanningen binnen de twee geopolitieke blokken zelf, de rustigere periodes van “vreedzame coëxistentie” en de min of meer geslaagde pogingen tot originele politieke experimenten (“eurocommunisme”, “derde weg”, “de niet-gebonden staten”, “socialisme met een menselijk gelaat”, enz., enz. …).
De bibliotheek van het CegeSoma heeft dus de betrachting een zo groot mogelijk corpus boeken over deze kwestie te verzamelen en ze is daar in zekere zin ook in geslaagd, al zal haar zoektocht altijd lijken op een poging om de horizon te bereiken: hoe meer ze denkt haar definitieve conclusie te naderen (maar is er ooit iets definitief in het historisch onderzoek ?), hoe meer die haar ontsnapt, gezien de regelmaat waarmee nieuwe titels verschijnen die van ver of nabij met deze thematiek verwant zijn.
Een rijke oogst !
Alles bij elkaar kunnen ongeveer 7.000 titels van de 85.000 titels in alle afdelingen van onze boekencollectie samen min of meer in verband gebracht worden met het concept « Koude Oorlog », als we rekening houden met de dekolonisatieconflicten en de “perifere oorlogen” die ermee samenhangen (Indochina, Vietnam, Angola, enz. …). 
De leek zal ongetwijfeld inspiratie kunnen opdoen uit enkele klassieke synthesewerken, zoals dat van Yvan VANDEN BERGHE, De Koude Oorlog 1917-1991 (Leuven, Acco, 2002), van Odd Arne WESTAD, The Cold War : A World History (Allen Lane, 2017) of van Georges-Henri SOUTOU, La Guerre froide 1943-1990 (Paris, Fayard, 2011). Ook interessant voor hem op dit vlak : de Dictionnaire de la Guerre froide onder de bescherming van Claude QUETEL bij Larousse (Paris, 2008).
Voor de meer diepgravende thema’s gaan we in onze collectie voor zover mogelijk meer eclectisch te werk. De onderzoekers die zich tot het Belgisch kader willen beperken kunnen in eerste instantie het uitstekende Oost West, West Best : België onder de Koude Oorlog, 1947-1989 van Mark VAN DEN WIJNGAERT en Lieve BEULLENS (Tielt, Lannoo, 1997) raadplegen, evenals La Belgique entre dans la Guerre froide et l’Europe (1947-1953) van Jules GERARD-LIBOIS en Rosine LEWIN (Bruxelles, Pol-His, 1992). 
We mogen ook het onderzoek onder auspiciën van Emmanuel GERARD, Widukind DE RIDDER en Françoise MULLER niet vergeten : Qui a tué Julien Lahaut ? Les ombres de la Guerre froide en Belgique (Bruxelles/Waterloo, CegeSoma/La Renaissance du Livre,2015), een productie « van het eigen huis », vertaald onder de titel : Wie heeft Lahaut vermoord ? De geheime Koude Oorlog in België, CegeSoma/Davidsfonds, 2015), die een veel ruimer gebied bestrijkt dan alleen maar de moord op de communistische volksvertegenwoordiger Julien Lahaut en die de ganse kleine wereld van het anticommunisme in België rond 1949-1950 behandelt..
Bij het uitbouwen van onze bibliografische collectie hebben we uiteraard rekening gehouden met de visie van ALLE politieke gezindten, van uiterst links (Hans DEPRAETERE-Jenny DIERICKX, De Koude Oorlog in België, Berchem, Epo, 1985) tot de meest uitgesproken liberale rechterzijde … in het kader van de NATO (Generaal R. CLOSE, Europa weerloos? Staan de Russen na 48 uren aan de Rijn?, Amsterdam, Standaard uitgeverij, 1977), zonder het standpunt van de (linkse of rechtse) christenen, dat van de anarchistische pacifisten of van nieuw extreem-rechts van het genre « Jeune Europe-années ‘60 » … uit het oog te verliezen. 
Dit veelvoud aan werken in het Frans, Nederlands, Engels of Duits (om maar de belangrijkste te noemen) wordt daarnaast nog aangevuld met onze rijke collectie archieven over dit onderwerp (Archief Legrève, Archief Van Lierde, enz., enz. …).
Onderzoekers die hierover meer willen weten kunnen via onze website altijd de gedigitaliseerde inventaris van onze bibliotheek raadplegen met de zoekmotor « Pallas ».
Alain Colignon, bibliothecaris