Archief Albert de Vleeschauwer

• Toegankelijkheid en raadpleging: Het archief “Baron Hervé de Gruben” kan worden ingekeken tijdens de openingsuren van de leeszaal. De inhoud is vrij raadpleegbaar. Reservatie.

• Reproductie :  De inhoud van het archief mag vrij worden gereproduceerd in de leeszaal. Voor aanvraag van een reproductie door het CegeSoma-team vind je alle praktische informatie hier.
• Toegangen : Inventaris AA658

Beschrijving van het bestand:

Archief van Albert de Vleeschauwer, minister van Koloniën

De uiteindelijke opbouw van het archief van Albert De Vleeschauwer werd vastgelegd 1978, nadat de archiefvormer was overleden in 1971 en al zijn archief was overgebracht naar het centrum. De samenstelling van het archiefbestand is voor een groot stuk trouwens te danken aan De Vleeschauwer zelf aangezien hij veelvuldig een bezoek bracht aan Jean Vanwelkenhuyzen, de directeur van het centrum in die periode. Het archief bestaat voornamelijk uit documenten over de activiteiten van De Vleeschauwer bij het ministerie van Koloniën tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het bevat echter ook stukken in verband met zijn functies aan het hoofd van de departementen Justitie en Openbaar Onderwijs of over zijn mandaat als administrateur-generaal van Belgisch Congo en Rwanda Urundi (1940-1942). In deze laatste hoedanigheid stond hij in voor de uitwerking van de militaire, economische en financiële akkoorden die waren afgesloten met de geallieerden.  

Het archief bestaat uit twee delen. Een eerste deel gaat over de periode die De Vleeschauwer doorbracht in de ministerraad te Londen terwijl het tweede deel focust op zijn mandaat als minister van Koloniën. Dit tweede deel valt op zijn beurt uiteen in een deel over vraagstukken rond informatie  en propaganda in verband met Congo en een ander deel gewijd aan de problemen die het verzet ondervond inzake mobiliteit vanuit, naar en via Afrika.  Een laatste deel bevat voor- en naoorlogse bestuurlijke documenten in verband met de persoon Albert De Vleeschauwer. Over het algemeen gesproken gaat het archief vooral over het wetgevend werk van de ministerraad, het internationaal imago van België en de Belgische militaire inspanningen in Londen en Leopoldstad.

De loopbaan van Albert De Vleeschauwer is in de eerste plaats internationaal van aard. Hij verlaat Bordeaux en de Belgische regering in ballingschap in Frankrijk en komt op 4 juli 1940 aan in Londen, waar hij verantwoordelijk wordt voor het beheer van Belgisch Congo. Als vurig voorstander van de strijd tegen Duitsland pleit hij ervoor om Congo te betrekken bij de Britse oorlogsinspanning en om via Engeland  de economische banden tussen Belgisch Congo en de geallieerden aan te halen. Tijdens de oorlog brengt hij lange periodes door in Congo om met de gouverneur-generaal de oorlogsinspanning te coördineren.  Hij verblijft er onder meer van 5 december 1940 tot 22 februari 1941 en van medio juni 1941 tot 29 oktober 1942. Hij verleent ook zijn akkoord voor een deelname van het Belgisch verzet aan de campagne in Abessinië .

Albert De Vleeschauwer nam nog andere functies waar zoals bijvoorbeeld minister van Justitie (1941-1942) en minister van openbaar onderwijs (1942-1944).  Hij werkte ook mee aan het afsluiten van de eerste Benelux-douaneovereenkomst in september 1944.