75 jaar geleden - De redding van de klokken
75 jaar geleden …
In 1945 viel Pasen op 1 april ! Dat is sindsdien maar twee keer gebeurd (in 1956 en in 2018) ….
Op die zondag, 1 april 1945, hebben de klokken, die volgens een oude legende uit Rome hadden moeten zijn terugkomen, echter niet over ons land geluid … Want tijdens de bezetting werden heel wat klokken door de bezetter opgeëist voor het metaal dat zij bevatten. Sommige zijn teruggekomen, andere niet. De opeising verliep methodisch. De klokken werden per trein of p…er boot naar Duitsland (Hamburg) overgebracht. Maar al vlug werden weerstands- en reddingsoperaties voor dit patrimonium opgezet : priesters en burgers halen zelf de klokken uit de torens en begraven ze in de nabij gelegen kerkhoven of zelfs onder de vloer van de kerken. Ook de spoorweglui helpen om de in beslag genomen klokken te redden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog had de bezetter ook al de klokken opgeëist.
Naast deze verzetsacties laat het Belgisch episcopaat op 21 maart 1943 in alle kerken van het land ook een protestboodschap voorlezen.
Twee maand later wordt er een interdepartementale commissie voor de redding van de klokken opgericht binnen het ministerie van Openbaar Onderwijs (Belgisch Staatsblad 18 mei 1943). Daarin zetelen wetenschappers en topambtenaren onder leiding van Joseph de Beer, museumconservator. Na overleg met de Duitse overheid worden de klokken volgens hun ouderdom in vier categorieën ingedeeld. Dankzij deze indeling kan de inbeslagname van veel klokken vermeden worden. De commissie stelt alles wat ze kan in het werk om dit patrimonium precies te identificeren, zodat het na de oorlog zoveel mogelijk op zijn originele plaats kan terugkeren. De klokken die niet gesmolten werden (een minderheid), worden vanaf 1944 teruggebracht, namelijk deze die nog tijdelijk opgeslagen waren op het eiland Monsin in de buurt van Luik, en vanaf eind 1945 deze die al naar Duitsland waren overgebracht.
Die terugkeer wordt in heel België met tal van feestelijkheden gevierd.
Als u hier meer wil over weten : CegeSoma bewaart het archief van de interdepartementale commissie voor de redding van de klokken en bezit ook verschillende werken en foto’s in dit verband (https://www.cegesoma.be/nl)
In 1945 viel Pasen op 1 april ! Dat is sindsdien maar twee keer gebeurd (in 1956 en in 2018) ….
Op die zondag, 1 april 1945, hebben de klokken, die volgens een oude legende uit Rome hadden moeten zijn terugkomen, echter niet over ons land geluid … Want tijdens de bezetting werden heel wat klokken door de bezetter opgeëist voor het metaal dat zij bevatten. Sommige zijn teruggekomen, andere niet. De opeising verliep methodisch. De klokken werden per trein of p…er boot naar Duitsland (Hamburg) overgebracht. Maar al vlug werden weerstands- en reddingsoperaties voor dit patrimonium opgezet : priesters en burgers halen zelf de klokken uit de torens en begraven ze in de nabij gelegen kerkhoven of zelfs onder de vloer van de kerken. Ook de spoorweglui helpen om de in beslag genomen klokken te redden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog had de bezetter ook al de klokken opgeëist.
Naast deze verzetsacties laat het Belgisch episcopaat op 21 maart 1943 in alle kerken van het land ook een protestboodschap voorlezen.
Twee maand later wordt er een interdepartementale commissie voor de redding van de klokken opgericht binnen het ministerie van Openbaar Onderwijs (Belgisch Staatsblad 18 mei 1943). Daarin zetelen wetenschappers en topambtenaren onder leiding van Joseph de Beer, museumconservator. Na overleg met de Duitse overheid worden de klokken volgens hun ouderdom in vier categorieën ingedeeld. Dankzij deze indeling kan de inbeslagname van veel klokken vermeden worden. De commissie stelt alles wat ze kan in het werk om dit patrimonium precies te identificeren, zodat het na de oorlog zoveel mogelijk op zijn originele plaats kan terugkeren. De klokken die niet gesmolten werden (een minderheid), worden vanaf 1944 teruggebracht, namelijk deze die nog tijdelijk opgeslagen waren op het eiland Monsin in de buurt van Luik, en vanaf eind 1945 deze die al naar Duitsland waren overgebracht.
Die terugkeer wordt in heel België met tal van feestelijkheden gevierd.
Als u hier meer wil over weten : CegeSoma bewaart het archief van de interdepartementale commissie voor de redding van de klokken en bezit ook verschillende werken en foto’s in dit verband (https://www.cegesoma.be/nl)
Isabelle Ponteville