Het archief van de Nationale Federatie van de oud-strijders van de Brigade Piron

• Toegang and raadpleging : Het bestand  is toegankelijk tijdens de openingsuren van de leeszaal. De inhoud is vrij raadpleegbaar.
• Reproductie : Reproductie van de inhoud van het bestand is vrij in de leeszaal. Voor een verzoek tot reproductie door het personeel van het CegeSoma, vindt u de praktische informatie hier.  
• Onderzoekinstrumenten :  1) Inventaris papieren archief AA2021 2) Inventaris (fotos)

Beschrijving van het bestand :

Archief Nationale federatie van de Oudstrijders van de Brigade Piron

Als de militaire eenheden uit de Tweede Wereldoorlog hun activiteiten staken na de Duitse capitulatie, voelen de voormalige strijders de noodzaak om de herinnering in ere te houden en de volgende generaties bewust te maken van hun offers voor het vaderland. Het verwerven en het inventariseren van het archief van de Nationale Federatie van de oud-strijders van de Brigade Piron zijn voor het CegeSoma bijzonder belangrijk, gezien de impact van de twee Wereldoorlogen op de Belgische samenleving.

De Brigade Piron, veel symboliek

Veel jongeren zijn de versmachtende Duitse bezetting van België beu en vertrekken naar Groot-Brittannië. Zij staan er ter beschikking van de geallieerde zaak. De herstructurering van de Belgische landcomponent, onder leiding van de majoor Jean-Baptiste Piron, wordt al snel tot “First Belgian Brigade Group” gedoopt, ingekapseld in het Britse leger en aangevuld  met een 70-tal Luxemburgse vrijwilligers.
Na de ontscheping tussen 30 juli en 8 augustus 1944 op de stranden van Normandië, krijgt de brigade zijn vuurdoop op 9 augustus. Inmiddels tot “Brigade Piron” herdoopt, strijdt de eenheid in Normandië tot het einde van de maand. Op 2 september krijgt Piron de opdracht om met zijn eenheid zo snel als mogelijk Brussel te bereiken. Hij komt er als bevrijder op 4 september aan. Vervolgens bevrijdt de brigade andere Belgische steden en komt ze op 22 september in Nederland aan. Afgelost aan het Nederlandse front op 17 november, keert ze er terug in april 1945 om vervolgens  van mei tot december in de Britse zone actief te zijn in de streek van Noordrijn-Westfalen. Uiteindelijk zal de eenheid finaal in de kazerne van Leopoldsburg gestationeerd worden. Zij staat aan de basis van het nieuwe Belgische leger die tijdens de Koude Oorlog in West-Duitsland een basis zal hebben tussen het Ijzeren Gordijn en de Belgische grens.

De Nationale (Koninklijke) Federatie van de oud-strijders van de Brigade Piron, een dynamische structuur

In 1947 ziet de Nationale Federatie van de oud-strijders van de Brigade Piron het licht. Zij wil alle voormalige strijders van die eenheid verenigen om een hechte vriendschapsband te onderhouden en waar nodig bij te staan op moreel en materieel vlak. Voorts wil de vereniging het prestige hoog houden  en de belangen van de oud-strijders behartigen. De federatie heeft altijd nauwe banden onderhouden met de andere Belgische strijdkrachten in Groot-Brittannië om gezamelijk acties te ondernemen. De Nationale Federatie heeft een secretariaat op het nationale niveau en kleinere onderafdelingen op het provinciale niveau. Twee vzw's zijn actief om de herinnering voor het grote publiek in ere te houden. Uiteindelijk is de oud-strijdersvereniging lid van twee overkoepelende organen, namelijk de Belgische Strijdkrachten in Groot-Brittannië en het Nationaal Eenheidsfront voor oud-strijders. Mede dankzij deze lidmaatschappen kan zij beter haar belangen verdedigen op materieel, moreel en patriottisch gebied.

De archieven, tussen herdenking en actualiteit

De schenking, in 2006 en vervolgens in 2013, van het archief van het secretariaat van de Nationale Federatie schetst  een vrij volledig beeld van de organisatie en haar activiteiten. De 2.2 strekkende meter van het archief tonen aan hoe betrokken de vereniging was bij de vele herdenkingen van de bevrijding in Normandië, het zuiden van Nederland en België. De vele dossiers  bewijzen het verlangen van de federatie, en eveneens van de Brusselse autoriteiten, om die herinnering aan de bevrijding van de hoofdstad niet verloren te laten gaan.
Hoewel de statuten van de vereniging verbieden om zich met politiek in te laten, uit de oud-strijdersvereniging toch forse kritiek als het gaat over amnestie en separatisme. Veel oud-strijders hebben een uitgesproken sympathie voor de Koninklijke familie. Het archief geeft de spanningen weer die  bestonden tussen de Nationale Federatie en haar onderafdelingen. Eveneens bevat het fonds informatie over de bevriende en de overkoepelende organisaties. De publicaties van de Nationale Federatie en haar onderafdelingen zijn naar de bibliotheek van het CegeSoma overgebracht.

De herinnering van een mythische Belgische militaire eenheid eindelijk toegankelijk

Voor meer informatie :

• Het bestand Algoet
• Wanty,  Jacques. Combattre avec la Brigade Piron. Brussel : Collet, 1985.
• Weber, Guy. Des hommes oubliés : histoire et histoires de la brigade Piron. Brussel: Musin, 1978.
• Weber, Guy. De vergeten mannen van de Brigade Piron. VVHDKM, 1982.
• Brigade Piron : historisch album van de oud-strijders van de 1e Infanteriebrigade " 5 : terug in België en bevrijding. Brussel :  Fidelitas et Superbia, 1994.
•   Michael, E. Carnet de campagne : la Brigade Piron en Normandie. Oostende : Erel, 1946.
•   Didisheim, René.  Au-delà de la légende : l'histoire de la Brigade Piron. Brussel, Luik : Pim Services, 1946.